باگسترش روز افزون علم الکترونیک و با توجه به چالش‌ها و نیازهای صنعت، دستگاه‌هایی با استفاده از ادوات نیمه‌هادی الکترونیک قدرت ساخته شدند. اصلی‌ترین ایده ساخت این دستگاه‌ها توجه به جریان کشی‌های زیاد الکتروموتورها در زمان راه اندازی و نیاز به توقف‌های خاص در آنها بود. راه اندازی اولیه الکتروموتورها در توان‌های بالا سبب بروز دو عامل می‌شد: نخست افت جریان برق در تأسیسات که عاملی برای ظهور خرابی در دیگر تجهیزات برقی مصرفی بود و دوم آسیب مکانیکی الکترو موتورها در اثر ضربه‌های راه اندازی.
بر همین اساس دو دستگاه
سافت استارتر و درایو ساخته و روانه بازار شدند. با پیشرفت تکنولوژی، سیستم‌های کنترلی مبتنی بر میکروالکترونیک‌ها نیز به این دستگاه‌ها اضافه شد و باعث تغییرات مختلفی در عملکرد آنها شد. همین مسئله باعث سردرگمی‌مصرف کنندگان این دو محصول بوده و در بسیاری مواقع نمی‌دانند استفاده از کدام یک از این دو محصول به نفع آنهاست. در این مقاله اشاره‌ای به ویژگی‌ها و تفاوت
سافت استارتر و درایو کرده‌ایم که سبب کاهش سردرگمی‌مصرف کنندگان در انتخاب این دو تجهیز می‌شود. با ما همراه باشید.
درایو (اینورتر) چیست؟
منظور ما از
اینورتر در این مقاله اشاره به تجهیزی است که نام اصلی آن VFD (Variable Frequency Drive) بوده و به معنی دستگاه‌های راه انداز فرکانس متغیر است. علت نام گذاری این تجهیز به اینورتر در بین مهندسان و فروشندگان به نحوه ساختار و عملکرد این دستگاه باز می‌گردد. درایوها به مراتب تجهیز پیشرفته‌تری نسبت به
سافت استارتر‌ها بوده که برای راه اندازی موتور به جای ولتاژ با فرکانس سروکار دارند. درایوها در ساختار خود بیش از سافت استارتر‌ها از تکنولوژی میکروالکترونیک‌ها بهره برده‌اند و قابلیت ارتباط با سیستم‌های اتوماسیون صنعتی را به خوبی دارا هستند.
ساختار ساده عملکرد یک درایو به این شکل است که برق ورودی جریان متناوب در ابتدا تبدیل به برق جریان مستقیم شده و سپس با استفاده از ادوات نیمه‌هادی نظیر تریستور‌ها و IGBTها و تحت فرآیندی بنام PWM تبدیل به پالس‌های مربعی شبه سینوسی بر مبنای فرکانس تنظیمی‌می‌شوند. از آنجایی که الکتروموتور تفاوت آنچنانی میان پالس‌های مربعی شبه سینوسی و پالس‌های سینوسی حس نمی‌کند؛ به کار خود ادامه می‌دهد. درایوها به تناسب نوع مصرف کننده دارای توابع متنوع هستند. بر همین اساس درایوها را برای مصارف عمومی، آسانسوری، پمپ‌ها، فن‌ها، تاورکرین‌ها و… تولید می‌کنند.
درایوها برای مصارف تکفاز و سه فاز تولید می‌شوند.
سافت استارتر چیست؟
سافت استارتر (Soft Starter) یا راه انداز نرم همان‌گونه که از اسم آن پیداست تجهیزی است که وظیفه آن راه اندازی نرم الکتروموتورها می‌باشد. راه اندازی نرم سبب می‌شود که جریان کشی بسیار زیاد (معمولاً 6 تا 8 برابر جریان نامی‌موتور) برای راه اندازی اولیه شکل نگیرد و موتور با ضربه راه اندازی نشده و استهلاک‌های مکانیکی آن کاهش یابد. همچنین این مسئله مانع از آسیب به دیگر لوازم برقی می‌شود. وقتی جریان کشی لحظه‌ای وجود نداشته باشد؛ برق کمتری مصرف شده و در نهایت هزینه کمتری برای برق پرداخت می‌شود.
سافت استارتر‌های موجود در بازار به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم شده که هر دو نمونه می‌توانند در دو مدل به‌‌‌ای پس دار و بدون به‌‌‌ای پس تقسیم بندی شوند. منظور از به‌‌‌ای پس داشتن یک کنتاکتور داخلی در درون سافت استارتر است که با استفاده از تیغه‌های قدرت و فرمان آن، پس از آنکه موتور به دور نامی‌خود رسید؛ تغذیه موتور از سیستم سافت استارتر به کنتاکتور واگذار می‌شود. سافت استارتر‌های آنالوگ دارای کلیدهای آنالوگی برای تنظیم بعضی پارامترها هستند که در جهت روند راه اندازی و حفاظت از سافت و الکتروموتور است. در مقابل، سافت‌های دیجیتال به همین شکل با پارامترهای کاربردی بیشتر است.
فرق
سافت استارتر با اینورتر در چیست؟
سافت استاتر و اینورتر را می‌توان از جنبه‌های متفاوت مورد بررسی قرار داد، هرچند این دو محصول شباهت‌هایی دارند ولی در شرایط مختلف کاربرد دارند. سافت استاتر و اینورتر از نظر قیمت، مصرف انرژی باهم متفاوت‌اند.
تفاوت
سافت استارتر و اینورتر از نظر کاربری:
از نظر کاربرد اینگونه است که
سافت استارتر بعد از راه‌اندازی نرم و جلوگیری از ورود جریان اضافی به موتور از مدار خارج می‌شود. ولی اینورتر در تمام مدت روشن بودن موتور بر سرعت و حتی جهت چرخش موتور کنترل دارد و می‌توان بر اساس نیاز لحظه‌ای، سرعت را کم و زیاد کرد و حتی جهت چرخش شفت آن را تغییر داد.
تفاوت
سافت استارتر و اینورتر از نظر سرعت:
از نظر سرعت هم که سافت استاتر حداکثر سرعتی که می‌تواند برای موتور ایجاد کند، همان سرعت نامی‌موتور است. اما اینورتر با قابلیت تغییر فرکانس این توانایی را دارد که سرعت‌های بیشتر از سرعت نامی‌را فراهم کند.
تفاوت
سافت استارتر و اینورتر از نظر مصرف انرژی:
مصرف انرژی سافت استاتر و اینورتر تفاوت چشم‌گیری باهم ندارند و هر دوی آنها در واقع در مصرف برق ابتدایی موتور و فشار وارده بر آن را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند.